لنډۍ زموږ د ژوند رڼه هینداره

لنډۍ د پښتو د فلکلور یوه برخه: 

دا حقیقت له هیچا څخه هم پټ نه دی چې لنډۍ دپښتو ادب ترټولوشتمن شعر دی.اودفلکلور زیاته برخه په همدې شعر کې بیان شوی. لنډۍ زموږ په ادب کې هم تاریخ بیانوي او هم زموږ داجتماعي ژوندانه بیلابیل اړخونه راته روښانه کوي.خوکله چې موږ غواړو دلنډیو په اړه څه ووایو نولازمه ده چې  لومړی دفولكلوردكلمې په هكله رڼا واچوو. اوپدې وپوهیږو.چې داکلمه څه وخت اوڅنګه راپیدا شوه.

دغه كليمه دلومړي ځل لپاره په نولسمه پېړۍ كې دانګليستان پېژندل شوي تاريخ ليكونكي اوبشرپيژندونكي ((ويليام جې توماس)) په (۱۸۶۳م) كال كې وكاروه ، له نوروسرچينوڅخه داسې څرګنديږي چې (۱۸۸۵م) كال كې (امبروازرتن) هم دغه اصطلاح كارولې ، دفولكلورلومړنۍ ټولنه په (۱۸۷۸م) كال جوړه شوه . همدا ډول په (۱۸۸۶) كال كې په فرانسه كې دملوزين په نوم لومړنۍ فولكلوري مجله خپره شوه اوپه (۱۸۸۶م) كال كې دفولكلورنړيواله كنګره جوړه شوه ، دفولكلوردكليمې په باب له ټولې تاريخچې، څخه به تيرشواودلته به دفولكلوردكليمې دلغوى مانااوتعريف په باب دپوهانو نظريې له دوو تورو(فولك)او (لور) څخه جوړه شوې ده، چې (فولك)دپرګنو،او(لور) دپوهې په ماناده،له همدې امله ورته دخلكو،د دودونوانګيرنو رسمونو، رواجونو،ادبياتو،كيسواووګړنيزوتصنيفونودعلم په توګه ګڼل كيږي ،د(سن تيو)دتعريف له مخې فولكلورپه پرمختللواومتمدنوهيوادونوكې دعامو خلكو ژونداو ادبيات ترمطالعه لاندې نيسي، خودعوامودادبياتوپه مقابل كې ،رسمې او استادانه كلتور هم موجود دى چې دهمدې رسمي او استادانه كلتور اصلي سرچينې همدا عاميانه كلتور جوړوي ، زموږپه هيواد كې دمعاصر ادب له غوړيدوسره په يوه مهال دفولكلورپه هكله ليكنې وشوې چې همدې ليكنودرسمي كلتور په بشپړيدوكې هم دپام وړ ونډه درلوده كه موږ دفولكلور دتوري لپاره په خپله ژبه كې دفولكلورته ورته مفهوم اوماناته يې نږدې توري كاروومجبور يوچې ورته دخلكودخبرتياوو، ټولګه، پرګنيز معلومات ولسي پوهه ،ولسي كلتور، دعواموپوهه اوداسې نور توري كارولاى شو.(سې اس برن) د فولكلورڅه شى دى،ترسرليك لاندې مقاله كې لېكي ،فولكلورپه حقيقت كې داومي انسان دنړۍ ليداو ارواح پيژندنې،دينى فلسفي،پوهي،ټولنيزو بنسټونو جشنونو او مراسمو، شعرونواو ترانو،عاميانه انګينواو شفاحي ادبياتويو ډول دى، كه چيرته موږ دفولكلورپه باب خپلې ليكنې ته پسې دوام وركړوزماپه اند چې دا اوږد بحث به پاى ته ونه رسيږي ځكه چې په حقيقت كې د ادب تومنه له همدې بډايه زېرمې څخه بشپړه شوېده ، دفولكلورلغوي ماناته په پام سره په دغه كليمې كې هغه پوهه نغښتې ده چې ديوې ټولنې دوديز اړخونه ترڅيړنې لاندې نيسي، نوله همدې كبله هم نشو كولاى چې په دغې لنډه ليكنه كې ديوې ټولنې ټول دوديزاړخونه وڅيړو،هره ټولنه بيلابيل،رسمونه رواجونه،دودونه اوعنعنات لري موږ پدې ليكنه كې دغزني دځينوسيمودخلكوپه دودونواو رواجونودرسره وغږيږو.دخلكوګروهنې اوانګيرنې دانګيرونوپه هكله ګروهنې يوپوه وايي: (( انګيرنې هغه جملې او پديدې دي چې په هغوكې دعلت اومعلول ترمنځ كومه علمي اړيكه موجوده نه وي. او زياتره منفي ،غيرمنطقي اونامطلوبه وي همداراز په بل ځاى كې وايي، انګيرنې هغه عقيدې دي چې په منطقي دلايلوعيني واقيعتونوعلمي معلوماتواو اسنادوباندې ولاړې نه وي اوبې له دې چې عيني،حقيقي،منطقي اوعلمي اساس اوبنست ولري ، دې وهم ، ډار، وېرې اوخطر سره مل وي ځينې وخت ورسره دخوښۍ احساس هم پيداكيږي.

كه څه هم انګيرنې كومه حقيقي،عيني منطقي اوعلمي اساس نه لري خوبياهم دې پاتووګړوپه منځ كې ورته په درنه سترګه كتل كيږي.هره ټولنه اوهر قوم بيلابيل خصوصيات لري اودهغووئ دځانګړنوپه پيژندلوسره يې ترمنځ كله ناكله ډيرزيات توپيراوبيل والۍ هم پيداكيږي اوكله ناكله بیا ډيرزيات نږدې والی اویووالي هم پيداكيږي اوكله كله پياداسې هم پيښه وي چې دغه خصوصيات اوځانګړنې د ډيروليروپرتوسيموخلك هم سره نږدې كوي. اوهم يي سره لیري کوي.

په هرحال موږپه فولكلورخبرې كوو، او د هغه څه په اړوندغږيږو كوم چې په ټولنه اوقام كې د ډيردرنښت او قدر وړ دى. كه رښتياوايوفولكلورديوه قام دژوند،كړو وړو،عقايدو،منلواونامنلوافكاروپه هكله انځورباسي اوهغه ځليدونكي اوصافه هينداره ده چې دقام هرڅه پكې ليدلاي شو، زما په انددهرملت اوقام دژوندپه هكله دمعلوماتودحاصلولولپاره لازمه ده چې دقام فولكلوري ادب

وڅيړل او وكتل شي ځكه د معلوماتودحاصلولولپاره لازمه ده چې د قام فولكلوري ادب وڅيړل اووكتل

your ads

شي ځكه فولكلورهغه رښتنې تاريخ دى كوم چې دخلكوله عقايدو،كړو،وړواو افكاروڅخه بحث كوي،كه چيرته موږ غواړوچې ديوقام له فولكلورڅخه بشپړ معلومات ولروموږ بايد دخپل فولكلوري ادب ،تاريخي مطالعه اوڅيړنې ته اهميت وركړواو هم ورته زيات كاروكړواوځان پرې وپوهوو ځكه پوهان وايي كه تاريخ موږ ته ديوه ملت وجودراپه ګوته كوي خوفولكلوربيادهغه ملت له روح سره موږ اشناكوي كه چېرته موږ نن دخپل افغانیكلتور رسم اورواج دودونواوكږنوانګيرنو تاريخ ته په ځيرسره وګورو وينوچې پدغوپاڼوكې دپرون هرڅه ترسترګوكيږي اودا راته جوتيږي چې په تېروخت كې دټولنيز ژوندانه طريقه څه ډول وه همدا تاريخي پاڼې موږد دوي له هرڅه څخه خبرولای شي ديوه قام فولكلور دهغه قام دكركېښ تهذيب تمدن، كړو وړو،ناستې ولاړې كړونو، ادب هینداره ده.زموږپه پښتني فولکلوریک ادب کې ډیرڅه په معناداروکلیموکې بیان شوي.په تیر بیا زموږد لنډیو،سروکو،سندرو،برخه، دژوند دټولواړخونوبشپړه ترجماني  اوانځورګري كوي

د لنډیو هندسي جوړښت: 

لکه چې روښانه ده لنډۍ په پښتو شاعري کې تر ټولو کوچنی شعری فورم اوچوکاټ دی. خوپه عین حال کې بیا دمعنا قوت اوپیغام رسولو په برخه کې نه داچې په پښتوشاعري بلکې په نړیواله شاعري او ادب کې يي ساری نه شو لیدلای اونه هم ترسترګوشوی دی.دلنډې کمال ،مهارت دادی چې په تولیز ډول په دوه ویشتو څپو یا دوو مسرو کې ډیر دروند مانیز بار او ښکلا ته اوږه ورکوي.

اولیږدوي يي. دلنډۍ لومړنۍ مسرۍ ۹ او دویمه هغه يي ۱۳ څپي لري،لنډۍ قافیه نه لري،خو ددویمي مسري په پای کې یو موسیقی لرونکي یا اهنګینه کلمه لري، چې دلنډۍ تول اهنګ بشپړوي.هر

Advertisement | Why Ads? | Advertise here

پوهنتون چینل

پوهنتون چینل درسره سبسکرایب او شریک کړئ

سبسکرایب Subscribe


Editorial Team

د واسع ویب د لیکوالۍ او خپرونکي ټیم لخوا. که مطالب مو خوښ شوي وي، له نورو سره یې هم شریکه کړئ. تاسو هم کولی شئ خپلې لیکنې د خپرولو لپاره موږ ته راولېږئ. #مننه_چې_یاستئ
wasiclinic.com
Back to top button
واسع ویب