مدت شيرخوارگي چندسال است؟
سوال:مدت شيرخوارگي از ديد اسلام تا زماني است و آيا بچه 4 اگر شيرزني را نوشيد به آن حرمت ثابت مي شود، مي شود در اين مورد براي ما وضاحت فرماييد؟
محمد سرافرازاز خيرخانه مينه
جواب:
در اين زمينه بايد گفت: در مورد مدت و زمان رضاعت و شيرخوارگي فقهاي اسلام نظرياتي دارند:
اول: جمهور فقهاء (امام مالك، امام شافعي و امام احمد رحمهم الله) گفته اند مدت شيرخوارگي كه حكم تحريم به آن تعلق مي گيرد و قايم مقام نسب مي شود دو سال است نظر به دلايل ذيل:خداوند متعال مي فرمايد: والوالدات يرضعن اولادهن حولين كاملين.يعني مادران شيردهند اولاد خود را دو سال كامل.خداوند متعال مي فرمايد: و فصاله في عامين.يعني جدايي طفل از شير مادر، دوسال استپس كم ترين مدت حمل شش ماه تخمين شده است باقي ماند دو سال براي شيردادن.آنچه در مورد ابن عباس روايت كرده از رسول الله صلي الله عليه وسلم: لارضاع الا ما كان في حولين. يعني نيست شيرخوارگي مگر در دوسال.
نظر اكثر علما و اكثر صحابه رضوان الله عليهم و ازواج مطهرات به غير از حضرت عايشه رضي الله عنها براين است.اما ابويوسف و امام محمد رحمهما الله نيز مدت شيرخوارگي را دوسال گفته اند.
در فتح القدير آمده است: صحيح ترين اقوال، قول امام ابويوسف و محمد رحمهم الله است كه به دو سال اقتصار شده در حق تحريم نيز چنين است.امام طحاوي آن را تأييد و اختيار كرده است. در بحرالرايق ج 3ص229 نيز توضيح شد است.
دوم: نظريه امام ابوحينفه رحمه الله است:مدت شيرخوارگي كه در آن حرمت ثابت مي شود سي ماه است( دوسال ونيم) نظر به دلايل:خداوند مي فرمايد: و امهاتكم اللاتي ارضعنكم.يعني و حرام است برشما مادراني كه شمارا شير داده اند.وجه استدلال اين است كه آيت مطلق ذكرشده و زمان در آن قيد نشده است مگراينكه دليل ديگري به قيد آن داشته باشيد.
و قيد سي ماه به دليل آيت ديگري است كه خداوند مي فرمايد: فان ارادوا فصالاً عن تراض منهما وتشاور. يعني اگر اراده جدا كردن از شير را داشتند به رضايت و مشوره آنها باشد.از اين آيت به دو وجه استدلال مي كند:يكي اينكه فصال و جدا كردن طفل از شير ثابت است بعد از دو سال اما حرف(فأ) در فان ارادوا براي تعقيب است نظربه قاعده مسلم علم نحو، بقاي رضاعت را بعد از دو سال ثابت مي نمايد تا كه طفل كاملاً از شير جدا شده و فصال شير گرفتگي متحقق شود.ديگر اينكه اراده فصال(از شير گرفتن) مطلق اختيار داده شده است.و اين فصال نمي باشد مگر در مورد شير پس شير دادن بعد از دوسال حكم اش باقي است.همچنان وقتي دو سال پوره مي شود زن مامور نشده به فطام (از شير جدا كردن) زيرا ترس هلاك طفل متصور است، پس چنين نيست كه از يك طرف امرشده باشد به شير دادن طفل و از طرفي حرام گردد براي طفل شير، و اين در يك حالت ناممكن است. خداوند مي فرمايد: و حمله و فصاله ثلاثون شهراً.مراد از حمل زمان شيرخوارگي است كه طفل به دوش مادر مي باشد نه زمان بارداري، و مراد از فصال بعد از شير خوارگي و جدا شدن ازشير است، بناء هر دو حمل و فصالش سي ماه است.
بناء، تعيين شد حد فاصل مدت رضاعت بعد از دوسال الي شش ماه كه حداقل مدتي است كه طفل تغيير حالت ميدهد در بطن مادرش. سوم: نظريات مختلفه يك عده از علماء كه طرف قبول جمهور علما واقع نشده است:از عده نقل شده گفته اند مدت شير خوارگي سه سال است.دلايل شان همان دلايل امام ابوحنيفه رحمه الله است اما امتداد آن از شش ماه الي يك سال، اعتبار ميدهند.حكم رضاع را بعد از دو سال يك سال كامل مانند سال اول و دوم اعتبار ميدهند، زيرا مي گويند كه تغيير حال طفل درمدت يك سال خوبتر و بهتر مي باشد.
اما اوزاعي مي گويند: مدت رضاع الي قبل فطام (از شيرجدا كردن) است اگر مدت شش ماه يا يك سال شير داه شد بعد ازآن اگر از شير جدا شد براي همچو يك طفل از شير جدا شده اگر شير داده شود حرمت به آن تعلق نمي گيرد.امام شوكاني از عمربن عبدالعزيز روايتي را نقل مي كند كه گفته است” مدت شيرخوارگي كه حرمت ر ا ثابت مي كند الي هفت سال اعتبار دارد.اما شوكاني از ربيعه روايتي را نقل مي كند كه مدت شيرخوارگي كه حرمت را ثابت مي كند دو سال و دوازه روز است.
منـــــابع: روائع البيان تفسير آيات الاحكام القران، تأليف محمد علي صابوني فقه السنه، تأليف سيد سابق.، الاختيار لتعليل المختار، با تعليقات شيخ محروم محمود الودقيق.شرح قدوري، البرني عاشق الهي مفتي محمد، با ترجمه استاد غلام الدين.
بحرالرايق ج 3
تهيه جواب: مولوي فضل من الله
